Jak sprawić, by kultura i kreatywność kwitły także poza dużymi ośrodkami miejskimi? Jak budować trwałe relacje, przyciągać odbiorców i rozwijać lokalne inicjatywy? O tym wszystkim rozmawialiśmy podczas warsztatów i spotkania sieciującego w Hucie Różanieckiej. To wydarzenie zgromadziło uczestników z różnych zakątków kraju i pokazało, że współpraca i wymiana doświadczeń to klucz do sukcesu w małych miejscowościach.
Szkolenie odbyło się pod szyldem Gorajeckiego Uniwersytetu Ludowego, w ramach projektu Kreatorzy Zmiany. Innowacyjne modele biznesowe dla pozamiejskich sektorów kreatywnych, w którym Stowarzyszenie Folkowisko aktywnie uczestniczy od 2023 roku.
Już na początku dało się odczuć energię i otwartość – wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele organizacji pozarządowych, instytucji samorządowych, twórcy, właściciele firm oraz osoby związane z sektorem turystycznym. Najwięcej przyjechało z Roztocza, ale nie zabrakło też gości z innych regionów, m.in. z Leśnej Podlaskiej czy Łodzi.
Spotkanie otworzyła Agnieszka Dadak – menadżerka i koordynatorka projektów europejskich z Fundacji Alternatywnych Inicjatyw Edukacyjnych, ekspertka w obszarze innowacyjnych modeli biznesowych dla pozamiejskich sektorów kreatywnych. Wprowadziła uczestników w tematykę sieciowania i współpracy w kulturze, a następnie każdy z uczestników miał okazję przedstawić swoją działalność.
Modele współpracy, które działają!
Pierwszy panel szkoleniowy poprowadzili Iwona Pawelec Burczaniuk – członkini zarządu Stowarzyszenia Folkowisko, koordynatorka Gorajeckiego Uniwersytetu Ludowego oraz Marcin Piotrowski – prezes Stowarzyszenia, pomysłodawca i organizator Festiwalu Folkowisko. Opowiedzieli o sprawdzonych strategiach budowania sieci współpracy, angażowania społeczności w działania kulturalne oraz o tym, jak odpowiedzialne podejście do ekologii i zrównoważonego rozwoju może stać się siłą napędową działań organizatorów i partnerów. Wśród omawianych tematów pojawiły się:
Festiwal Folkowisko – przykład wydarzenia, w którym publiczność jest nie tylko odbiorcą, ale i aktywnym współtwórcą.
Odpowiedzialne Festiwale – sposoby na łączenie ekologii, społecznego zaangażowania i długofalowej współpracy.
Kraina Roztocze – model współpracy instytucji, organizacji i twórców wokół turystyki i kultury lokalnej.
Gorajecki Uniwersytet Ludowy – inicjatywa oparta na dziedzictwie kulturowym, łącząca edukację z integracją mieszkańców.
Ośrodek kultury jako miejsce współdecydowania
Kolejną prelegentką była Agnieszka Janczewska – animatorka społeczno-kulturalna, członkini Stowarzyszenia Działań Lokalnych Spichlerz oraz radna gminy Gaszowice, specjalizująca się w kulturze, edukacji i działaniach społecznych. Podzieliła się doświadczeniem zarządzania Ośrodkiem Kultury Zameczek – samorządową instytucją, którą od lat współtworzy lokalna społeczność. Jej opowieść pokazała, jak unikatowe w skali kraju może być zarządzanie kulturą bez hierarchii, w oparciu o wspólne decyzje i partnerskie relacje.
Wnioski i rekomendacje
Po obiedzie, przygotowanym przez gospodarzy ze Szkolnego Schroniska Młodzieżowego w Hucie Różanieckiej, przyszedł czas na pracę w grupach. Dyskusje skupiły się na kilku kluczowych pytaniach:
Czego potrzebują osoby kreatywne, by skuteczniej wspierać rozwój społeczności lokalnych?
– lepszego dialogu ze społecznością,
– odpowiedzialnych liderów,
– zrozumienia lokalnego kontekstu,
– unikania narzucania gotowych rozwiązań.
Jak skutecznie sieciować i budować trwałe współprace?
– tworząc przestrzeń dla młodych twórców,
– ułatwiając dostęp do miejsc działań i spotkań,
– szukając synergii zamiast rywalizacji,
– wzmacniając relacje między sektorami.
Jak lepiej dzielić się informacjami o lokalnych działaniach z pominięciem granicy województw?
– edukując o współpracy między instytucjami i NGO,
– budując wspólne narzędzia promocji, np. kalendarze wydarzeń,
– zwiększając przepływ informacji o decyzjach na poziomie regionalnym.
Dyskusje nie ograniczały się tylko do teorii – uczestnicy wymieniali się kontaktami, pomysłami na współpracę i wzajemnym wsparciem. Wiele rozmów dotyczyło też konieczności wypracowania nowych sposobów promowania działań kulturalnych poza własnym regionem.
Pod koniec dnia Agnieszka Janczewska przedstawiła krajowe programy finansowania działań kulturalnych i kreatywnych, a Agnieszka Dadak skupiła się na możliwościach europejskiego współfinansowania projektów – pokazując, że współpraca międzynarodowa jest dostępna także dla niewielkich organizacji i inicjatyw.
Spotkanie w Hucie Różanieckiej było dowodem na to, że działania w kulturze i sektorze kreatywnym mogą rozwijać się także poza dużymi miastami – pod warunkiem, że znajdą się ludzie gotowi do współpracy i budowania trwałych relacji.
Kontynuacja działań
Zebrane rekomendacje zostaną przedstawione podczas międzynarodowej konferencji „Łącząc ogniwa kreatywności pozamiejskiej Europy”, która odbędzie się 10 kwietnia 2025 r. w Ośrodku Kultury Zameczek w Czernicy. Zapisy i szczegóły wydarzenia >> LINK
Iwona Pawelec Burczaniuk
Fotografie: Robert Kryla
